Khi tìm hiểu về chứng khoán & thị trường chứng khoán sẽ có rất nhiều kiến thức liên quan mà các nhà đầu tư mới tham gia vào cần nắm rõ. Ở bài viết này hãy cùng Quang Vinh tìm hiểu về khái niệm Cổ đông là gì ? và các loại cổ đông trong công ty cổ phần có quyền lợi thế nào ?. Từ đó anh/chị có thể nâng cao vốn kiến thức về thị trường chứng khoán và tự tin hơn khi giao dịch trên thị trường.
CỔ ĐÔNG LÀ GÌ ?
Cổ đông là người sở hữu cổ phần
Cổ đông (tiếng Anh gọi là Shareholder), theo Khoản 3 Điều 4 Luật doanh nghiệp 2020, định nghĩa Cổ đông là cá nhân, tổ chức sở hữu ít nhất một cổ phần hay toàn bộ cổ phần của công ty cổ phần và được chia lợi nhuận dưới hình thức trả cổ tức. Có thể hiểu, các cổ đông sẽ sở hữu lượng cổ phần tương ứng với số vốn góp vào công ty cổ phần. Trong đó, cổ phần là đơn vị nhỏ nhất của vốn điều lệ được chia các phần bằng nhau.
Với tư cách là thành viên của công ty cổ phần, các cổ đông được hưởng lợi nhuận, được tham gia quản lý công ty và được chia tài sản khi công ty giải thể. Số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa. Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp
Về bản chất trên thực tế, cổ đông là thực thể đồng sở hữu công ty cổ phần chứ không phải là chủ nợ của công ty đó do vậy họ có quyền và nghĩa vụ gắn liền với hoạt động quản lý cũng như các quyết định trong kinh doanh của doanh nghiệp. Nhà đầu tư mua cổ phiếu của một doanh nghiệp sẽ trở thành cổ đông của doanh nghiệp đó.
PHÂN LOẠI CÁC CỔ ĐÔNG HIỆN NAY
Các loại cổ đông trong công ty cổ phần gồm: 3 loại cổ đông chính tương ứng với từng loại cổ phần hiện nay, bao gồm:
Cổ đông phổ thông
Là các nhà đầu tư nắm giữ cổ phần phổ thông (những loại cổ phiếu được quyền tự do chuyển nhượng). Người sở hữu cổ phần phổ thông là cổ đông phổ thông.
Ngoài ra, cổ đông phổ thông cũng có thể tham gia xây dựng điều lệ công ty. Những cổ đông này nhận cổ tức theo quy định của Đại hội đồng cổ đông, ưu tiên được mua cổ phần mới hay chào bán lại, họ cũng được phép tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, những cổ đông khác.
Quyền & Nghĩa vụ của cổ đông phổ thông
- Tham gia bỏ phiếu và phát biểu trong buổi họp Đại hội cổ đông, thực hiện quyền biểu quyết trực tiếp tại buổi họp thông qua hình thức trực tiếp thông qua đại diện ủy quyền hoặc hình thức gián tiếp ở đây là thông qua đại diện cá nhân, tổ chức được cổ đông ủy quyền.
- Được phát biểu ý kiến về tất cả các nội dung tại buổi họp Đại hội cổ đông.
- Được biết số phiếu biểu quyết của cổ đông. Số phiếu biểu quyết tương ứng với số lượng cổ phần mà cổ đông phổ thông đang nắm giữ.
- Được nhận cổ tức sau hoàn thành nghĩa vụ thuế tương ứng với mức đã quy định tại Điều lệ công ty hay theo quyết định của Đại hội đồng cổ đông.
- Là đối tượng được ưu tiên mua cổ phần trong trường hợp công ty có nhu cầu về vốn.
- Được chuyển nhượng cổ phần phổ thông mình đang sở hữu cho một cổ đông khác hoặc các cá nhân, tổ chức không phải cổ đông khác.
Cổ đông sáng lập
Đặc điểm về cổ đông sáng lập trong công ty cổ phần
Là cổ đông sở hữu ít một cổ phần phổ thông và ký tên trong danh sách cổ đông sáng lập công ty cổ phần. Cổ đông sáng lập chính là người ban đầu đứng ra góp vốn thành lập công ty cổ phần, sở hữu những cổ phần phổ thông đầu tiên trong công ty cổ phần.
Công ty cổ phần mới thành lập phải có ít nhất 03 cổ đông sáng lập. Các cổ đông sáng lập phải cùng nhau đăng ký mua ít nhất 20% tổng số cổ phần phổ thông được quyền chào bán tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp.
Quyền & Nghĩa vụ của cổ đông sáng lập
- Được ký kết để thành lập công ty cổ phần.
- Là đối tượng duy nhất được nắm giữ cổ phần ưu đãi biểu quyết.
- Các cổ đông cần phải đảm bảo thực hiện thanh toán đủ và đúng thời hạn số cổ phần đã cam kết chuyển nhượng hoặc mua thêm, khi đã có quyết định.
- Cổ đông cần tuân thủ các Điều lệ và quy chế quản lý nội bộ của công ty.
- Mỗi cổ đông cần có ý thức chấp hành nghiêm túc nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị.
- Thực hiện những nghĩa vụ khác của Luật doanh nghiệp nói chung và Điều lệ công ty nói riêng.
Cổ đông ưu đãi
Tìm hiểu & so sánh các loại cổ đông hiện nay
Là những cổ đông được ưu tiên một quyền nào đó (thường là quyền hưởng một tỷ lệ cổ tức cố định trước khi lợi nhuận được phân phối cho các cổ đông khác, quyền nhận lại giá trị của cổ phần khi có yêu cầu). Đi kèm với quyền ưu tiên, cổ đông ưu đãi thường bị hạn chế các quyền khác (ví dụ quyền ứng cử vào bộ máy quản trị của công ty, quyền biểu quyết…).
Quyền & Nghĩa vụ của cổ đông ưu đãi
Cổ đông ưu đãi có các quyền lợi như cổ đông phổ thông. Bên cạnh đó tùy thuộc vào loại cổ phần đang sở hữu mà có các quyền lợi khác nhau:
- Cổ đông ưu đãi cổ tức: là cổ đông sở hữu cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hằng năm. Được nhận lại cổ tức hằng năm của công ty như cổ tức cố định, cổ tức thưởng. Tại Đại hội đồng cổ đông, các cổ đông ưu đãi cổ tức không có quyền biểu quyết tham dự. Đặc biệt, khi doanh nghiệp phá sản hoặc giải thể thì sau khi thanh toán hết các khoản nợ những cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức sẽ được ưu tiên nhận phần tài sản còn lại của doanh nghiệp tương ứng với tỷ lệ cổ phần nhà đầu tư sở hữu tại công ty.
- Cổ đông ưu đãi biểu quyết: là cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi biểu quyết có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phần phổ thông căn cứ theo Điều lệ công ty quy định. Được ham gia biểu quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của một cổ đông trong phiên họp Đại hội đồng cổ đông. Các quyền khác tương tự như cổ đông phổ thông, trừ trường hợp cổ đông sở hữu cổ phần biểu quyết không được chuyển nhượng cổ phần đó cho người khác.
- Cổ đông ưu đãi hoàn lại: là cổ đông sở hữu cổ phần này có quyền được công ty hoàn lại số vốn góp vào công ty khi mua cổ phần ưu đãi theo nhu cầu của mình hoặc theo các điều kiện được ghi tại cổ phiếu của cổ phần ưu đãi hoàn lại. Cổ đông ưu đãi hoàn lại sẽ không có quyền tham gia biểu quyết, dự họp Đại hội cổ đông và không được đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát.
